Tajemniczy ból

Ludzki system nerwowy w dalszym ciągu stanowi zagadkę dla świata medycyny. Wiele mechanizmów regulujących pracę tego układu nie zostało jeszcze odkrytych lub do końca poznanych. Oczywiście największą tajemnicą owiany jest ludzki mózg, którego zakamarki spędzają sen z powiek niejednemu naukowcowi. W dzisiejszym wpisie przytoczę jeden

z przykładów potęgi układu nerwowego, który stanowi nie lada wyzwanie dla zespołu medycznego.

Niestety czasem zdarza się tak, że na skutek różnorodnych przyczyn jedna (lub czasem więcej) kończyna nie nadaje się już do użytku i może nawet sprawiać zagrożenie dla życia

i zdrowia. Lekarze podejmują wtedy trudną decyzję o amputacji. Jest to metoda bardzo radykalna i nasz system nerwowy nie może pozostać na to obojętny. Tutaj dochodzimy

do sedna sprawy, ponieważ jednym z objawów towarzyszących pacjentom po operacji są tzw. bóle fantomowe. Pomimo, iż nazwa przykuwa wzrok, a sam temat intryguje, to nadal zjawisko to nie zostało do końca wyjaśnione. No dobrze, ale czym są wspomniane wcześniej boleści? Ból fantomowy to bardzo realistyczne doznanie bodźca bólowego, które pochodzi

z usuniętej części kończyny! Zatem boli coś czego fizycznie już nie ma.

Naukowcy na początku uważali, że zjawisko ma podłoże psychiatryczne jednak z czasem zaczęły powstawać inne bardziej logiczne teorie podparte sensownymi badaniami.

Powszechne jest stanowisko, iż za ból fantomowy odpowiadają struktury leżące

w mózgu bądź rdzeniu kręgowy oraz nerwiaki tworzące się w obrębie przeciętych obwodowych zakończeń nerwowych. W dużym uproszczeniu układ nerwowy tracąc połączenie z amputowaną częścią ciała, w której doszło przecięcia nerwów obwodowych, odczytuje sytuację jako błąd i wysyła sygnał bólowy by zasygnalizować, że coś się dzieje.

To tak jak gdyby odciąć jakiś podzespół od zasilania przecinając łączące okablowanie.

Z pewnością nastąpi odpowiedni alert.

Szczególnie ciekawa jest teoria o reorganizacji mózgu. Według niej pola mózgowe związane z amputowanym obszarem ciała są przejmowane przez obszary odpowiedzialne za inne, nienaruszone miejsca. Tutaj dzieje się magia, ponieważ podczas bodźca podchodzącego

z owego zdrowego miejsca, powstaje ekspresja jak gdyby bodźcom poddana została także

nie istniejąca już amputowana kończyna. Poprzez takie złudzenie powstaje wrażenie, że boli coś czego nie ma. Doprawdy intrygujące. Choć to wciąż głównie teorie, to nabierają one pewnego sensu. Nadal jednak potrzebne są kolejne badania aby lepiej poznać i wytłumaczyć mechanizmy odpowiadające za powstawanie tego przedziwnego zjawiska, tak aby jak najskuteczniej pomagać pacjentom.

Pomimo, że leczenie bólu fantomowego stanowi nie lada wyzwanie to na szczęści na obecny moment medycyna dysponuje pewnymi metodami jak np. leki przeciwbólowe, leki rozluźniające mięśnie, psychoterapię, mirror therapy, metody stymulacji mózgu lub rdzenia kręgowego. Z pomocą przychodzi także fizjoterapia, oferując zabiegi takie jak: TENS, ultradźwięki, ciepłolecznictwo, kąpiele wirowe, masaż oraz ćwiczenia. Bardzo ważna jest także odpowiednia obsługa i pielęgnacja okołooperacyjna zabezpieczająca obszar ciała poddany zabiegowi.

Zakamarki systemu nerwowego są niezwykle interesujące i tutaj taka mała dygresja, ponieważ to frapujące, że potrafimy zaglądać w kosmos, a wciąż nie wiemy jakie prawa rządzą nami.

Dbajcie o siebie i swoje kończyny i podzielcie się ze znajomymi tym niebanalnym tematem.

Źródła:

Phantom Limb Pain: Mechanisms and Treatment Approaches

Bishnu Subedi and George T. Grossberg

Pain Res Treat. 2011; 2011: 864605.

Published online 2011 Aug 14. doi: 10.1155/2011/864605

Recent advances in understanding and managing phantom limb pain

Andrea Aternali, Writing – Original Draft Preparation, Writing – Review & Editing1 and Joel Katz, Writing – Original Draft Preparation, Writing – Review & Editinga,

Version 1. F1000Res. 2019; 8: F1000 Faculty Rev-1167.

Published online 2019 Jul 23. doi: 10.12688/f1000research.19355.1